Pismo MPORIA z dnia 18 grudnia 2020 r.
Dotyczy:
Konkursu na „Opracowanie koncepcji planistycznej oraz architektoniczno-budowlanej wraz z uwzględnieniem wytycznych konserwatorskich dla wystawy, pn. Polacy w KL Auschwitz. Mieszkańcy ziemi oświęcimskiej w czasie II Wojny Światowej”.
Rada Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP i Zespół Warunków Wykonywania Zawodu przy Radzie Małopolskiej OIA RP informuje członków Izby o zapisach ogłoszenia konkursowego 2020/S 220-541182, Nr referencyjny: PMAB.NWP.10.RP.2020 z dnia 11.11.2020 r., których konsekwencje należy brać pod uwagę, podejmując decyzję o udziale w wyżej opisanym postępowaniu.
Źródło:
Najważniejsze problemy:
1. Przedmiot Umowy
Zgodnie z Regulaminem, przedmiotem potencjalnego Zamówienia jest „Dokumentacja” rozumiana jako projekt budowlany z ostatecznym pozwoleniem na budowę, (Załącznik F2 – Istotne postanowienia Umowy, pkt 2 na str.1), projekt wykonawczy oraz pakiet przedmiarów i kosztorysów.
Zwracamy uwagę, że zapis dotyczący ostatecznego pozwolenia na budowę stoi w sprzeczności z zakresem obowiązków projektanta wynikającym z Art. 20 Ustawy Prawo Budowlane. Ponadto takie rozumienie „wykonania powierzonego zadania”, gdzie sporządzenie projektu wiąże się z uzyskaniem pozwolenia na budowę, jest działaniem wykraczającym poza ramy czynności zawodowych Wykonawcy - projektanta. Wykonawca ma sporządzić dokumentację projektową umożliwiającą uzyskanie pozwolenie na budowę i za taki zakres odpowiada. Natomiast procedura wydania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz osiągnięcie przez nią ostateczności jest czynnością administracyjną, za którą odpowiada organ AA-B.
Ostateczność pozwolenia na budowę jest stanem prawnym decyzji, którego osiągnięcie jest niezależne od Wykonawcy umowy. Ostateczność decyzji o pozwoleniu na budowę może, w skrajnych przypadkach, nie być uzyskana – niezależnie od prawidłowego spełnienia przez Wykonawcę pozostałych warunków Umowy czyli terminowo i przepisowo sporządzonej Dokumentacji projektowej. Może się również zdarzyć, że decyzja zostanie wydana w terminie późniejszym, uwarunkowanym procedowaniem sprawy przez instancje odwoławcze. W praktyce procedury odwoławcze zazwyczaj przekraczają terminy, o których mowa poniżej.
2. Terminy zamówienia
Należy zwrócić uwagę na fakt, że termin przewidziany przez Zamawiającego na wykonanie Dokumentacji (235 dni – Regulamin konkursu, str. 37, pkt 3.1) jest terminem bezwzględnym, a jednocześnie zależnym od szeregu czynników, na które potencjalny Wykonawca nie ma wpływu, takich jak:
- terminy pozyskiwania stosownych opinii, uzgodnień, warunków technicznych oraz decyzji opatrzonych klauzulą ostateczności, która to ostateczność nie jest zależna od Wykonawcy Umowy,
- terminy wykonania nadzorów konserwatorskich i archeologicznych, o których mowa w załączniku F2 (Istotnych Postanowieniach Umowy, pkt 7.1. na str. 3, o brzmieniu: „...odkrywki fundamentów, ścian i elementów konstrukcji będą wykonywane pod nadzorem archeologicznym i konserwatorskim Muzeum”, które nie są zdefiniowane, a mają wpływ na termin wykonania Dokumentacji przez Wykonawcę,
- zgody zamawiającego na prace związane z ingerencją w substancję zabytkową, o których mowa w załączniku F2 (Istotnych Postanowieniach Umowy, pkt 7.4. na str. 3), które nie są zdefiniowane, a mają wpływ na termin wykonania Dokumentacji przez Wykonawcę.
Sugerujemy, by na etapie zawierania Umowy pomiędzy Zleceniodawcą a Wykonawcą Dokumentacji, doprecyzować powyższe działania poprzez zdefiniowanie terminów dla poszczególnych etapów Dokumentacji – określając ilość dni lub tygodni na poszczególne czynności projektowe wykonywane po otrzymaniu danego uzgodnienia lub po przeprowadzeniu badań archeologicznych i konserwatorskich leżących w gestii Muzeum.
3. Nadzór autorski
Zgodnie z załącznikiem F2 (Istotnymi Postanowieniami Umowy), do przedmiotu umowy zalicza się sprawowanie nadzorów autorskich przez Wykonawcę Umowy (pkt 2.1 na str. 1, pkt 1 na str. 5), a także pobyty na budowie (pkt 8.1 na str. 3) oraz udział w naradach technicznych (pkt 8.7 na str. 3), przy czym ich liczba, czas trwania oraz czas powiadamiania Wykonawcy o obowiązku stawienia się na budowie nie są zdefiniowane, za to zdefiniowana jest kara za 2-krotne niestawienie się tegoż Wykonawcy na nadzór (zał. F2, str. 16, pkt 1.10.).
Sugerujemy, by na etapie podpisywania Umowy sprecyzować minimalne terminy, w których Zleceniodawca ma obowiązek powiadomienia Wykonawcy o stawieniu się na budowę oraz zdefiniować ilość nadzorów autorskich objętych Umową. Pozostawienie tej kwestii jako otwartej spowoduje negatywne skutki dla Wykonawcy Dokumentacji i może doprowadzić do zablokowania pełnionych przez niego funkcji. Ponadto, Wykonawca zobowiązany jest na etapie przetargu, mającego na celu wyłonić wykonawcę robót budowlanych – udzielić odpowiedzi na wszelkie pytania i wątpliwości związane z Dokumentacją, co samo w sobie powinno ograniczyć ilość pytań i zmian dokonywanych w trakcie nadzoru autorskiego do racjonalnego minimum.
Sugerujemy – w przypadku, gdy konieczna będzie większa ilość nadzorów od tej zawartej w umowie – by dodatkowe nadzory objąć odrębną Umową lub aneksem do Umowy, a dodatkowe wynagrodzenie za te nadzory pozostawić do uzgodnienia między Zamawiającym a Wykonawcą – w zależności od ich ilości oraz zakresu.
4. Kary umowne
Załącznik F2 (Istotne Postanowienia Umowy, pkt 6 na str. 14) mówi o karach nakładanych na Wykonawcę za każdy przypadek „zniszczenia lub uszkodzenia Bloku lub innego przedmiotu mającego wartość historyczną, znajdującego się na terenie należącym do Zamawiającego”. Należy zaznaczyć, że zobowiązania Wykonawcy Umowy, tj. Projektanta, są ściśle zdefiniowane jako „Dokumentacja”, natomiast Projektant nie może ponosić odpowiedzialności za zniszczenia lub uszkodzenia dokonane przez wykonawcę robót budowlanych.
Warto uszczegółowić tę kwestię również w dalszej części załącznika F2 (dział „Ubezpieczenie”, pkt 2.3 na str. 17 pn. „szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem umowy na zabytkowym terenie”) poprzez zamieszczenie zapisu, że odpowiedzialność autora Dokumentacji może mieć miejsce jedynie w czasie inwentaryzacji wykonywanej jako część przedmiotu Umowy, a nie dotyczy robót budowlanych prowadzonych przez inne podmioty, np. Wykonawcę robót budowlanych.
O ile nałożenie kary za bezpodstawne niewywiązanie się z Umowy jest rzeczą zasadną, to jednak proponujemy ściślejsze zdefiniowanie w Umowie przypadków, w których Wykonawca, po niedotrzymaniu któregoś z jej zapisów, podjął działania mające na celu naprawę lub zrekompensowanie strat Zamawiającego oraz sugerujemy ograniczenie górnego pułapu całkowitych kar nakładanych na Wykonawcę Umowy. Należy również pamiętać, że istotą kar umownych jest motywowanie do wywiązywania się ze zobowiązań. Kary umowne o nieracjonalnej wysokości mogą doprowadzić do niezrealizowania umowy. Są niekorzystne dla obydwu stron umowy.
5. Prawa autorskie, a udzielenie gwarancji i rękojmi oraz ubezpieczenie
Załącznik F2 (Istotne Postanowienia Umowy, pkt 2 na str. 11, dział „Prawa autorskie”) mówi o prawie Zamawiającego lub wskazanych przez niego osób do dokonywania zmian w Dokumentacji przekazanej przez Wykonawcę. Ma się to odbywać poprzez przeniesienie przez Wykonawcę na rzecz Zamawiającego majątkowych praw autorskich do danego etapu Dokumentacji.
Zwracamy uwagę na fakt, iż powyższe prawo przyznane sobie przez Zamawiającego jest niespójne z wymogami postawionymi Wykonawcy i sformułowanymi we wspomnianym już załączniku F2 (na str. 11, dział „Gwarancja i rękojmia” oraz na str. 17, dział „Ubezpieczenie”), ponieważ po wprowadzeniu zmian w Dokumentacji, dokonanym przez osoby inne niż jej autor, Wykonawca nie może udzielać rękojmi za tę Dokumentację. Istnieje również wysokie prawdopodobieństwo, że przy zachowaniu powyższego zapisu o dokonywaniu zmian w Dokumentacji przez osoby trzecie, niemożliwe okaże się zapewnienie przedsięwzięciu należytej ochrony ubezpieczeniowej (ze względu na Warunki Ubezpieczenia określone przez Ubezpieczyciela). Sugerujemy wprowadzenie do Umowy zapisów z przeniesieniem odpowiedzialności wynikającej z gwarancji, rękojmi i ubezpieczenia na podmiot dokonujący zmian – w porozumieniu z Wykonawcą Dokumentacji.
Pragniemy podkreślić, że celem działań Rady MPOIA RP nie jest wykazywanie niezgodności postępowań z Prawem zamówień publicznych.
Pragniemy swoją wiedzą i doświadczeniem wspierać Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu w przedsięwzięciu ważnym nie tylko w kontekście zamówień publicznych i pracy Projektantów, ale także o istotnym znaczeniu historycznym i kulturotwórczym – zarówno w wymiarze lokalnym, jak też krajowym i międzynarodowym. Naszym życzeniem jest powodzenie powyższego przedsięwzięcia – zarówno w wymiarze projektowym, jak i w aspekcie dobrej jakości przestrzeni publicznej oraz racjonalnego wydatkowania środków w czasie realizacji i eksploatacji zaprojektowanych obiektów.
Deklarujemy pomoc w przygotowaniu prawidłowej Umowy na prace projektowe – gwarantującej równe prawa i obowiązki obu stron postępowania. Nasze działania podejmujemy w związku z interesem społecznym polegającym na optymalizowaniu wydatkowania środków publicznych oraz w dążeniu do osiągnięcia właściwych warunków dla realizacji zadań jakie postawione zostały przed zawodem architekta. Ich podstawę stanowią przepisy Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (Dz.U. z 2014 poz. 1946 z późn. zm.):
Art.2.1. Wykonywanie zawodu architekta polega na współtworzeniu kultury przez projektowanie
architektoniczne obiektów budowlanych, ich przestrzennego otoczenia oraz ich realizację, nadzorze nad
procesem ich powstawania oraz na edukacji architektonicznej.
Art. 8. Do zadań samorządów zawodowych należy w szczególności:
1) sprawowanie nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu przez członków izb;
2) reprezentowanie i ochrona interesów zawodowych swoich członków; (…)
6) współdziałanie z organami administracji rządowej i organami samorządu terytorialnego oraz z innymi
samorządami zawodowymi i stowarzyszeniami zawodowymi;
Natomiast zgodnie z § 6 Statutu Izby Architektów RP:
1. Celem nadrzędnym Izby jest ochrona przestrzeni i architektury jako dobra publicznego.
2. Cel ten Izba realizuje poprzez zapewnienie właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie przez swoich członków oraz sprawowanie pieczy nad wykonywaniem rzeczoznawstwa budowlanego w zakresie architektury.
Z wyrazami szacunku,
arch. Marek Tarko
Przewodniczący Rady
Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów
arch. Piotr Chuchacz
Koordynator Zespołu
Warunków Wykonywania Zawodu
przy Radzie Małopolskiej OIA RP
