partner strategiczny Okno-pol
partnerzy Okno-pol         Okno-pol     Okno-pol

Izba Architektów. Czym jest – czym powinna być?

Podstawą prawną powstania Izby Architektów stała się Ustawa o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów z dnia 15 grudnia 2000 r.

Izba funkcjonuje w oparciu o tą Ustawę, a także Stat i regulacje wewnętrzne ustanawiane przez najważniejsze organy Izby: Krajowy Zjazd oraz zjazdy okręgowe. Zadanie Izby określa przede wszystkim Ustawa o samorządach zawodowych.

Art. 8 Ustawy stanowi, iż do zadań samorządów zawodowych należy w szczególności:

 

  1. sprawowanie nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu przez członków izb,
  2. reprezentowanie i ochrona interesów zawodowych swoich członków,
  3. ustalanie zasad etyki zawodowej i nadzór nad jej przestrzeganiem,
  4. nadawanie i pozbawianie uprawnień budowlanych w specjalnościach, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 1-5 ustawy - Prawo budowlane, zwanych dalej "uprawnieniami budowlanymi", uznawanie kwalifikacji zawodowych cudzoziemców oraz nadawanie tytułu rzeczoznawcy budowlanego,
  5. przeprowadzanie egzaminów oraz potwierdzanie kwalifikacji osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 3-5,
  6. współdziałanie z organami administracji rządowej i organami samorządu terytorialnego oraz z innymi samorządami zawodowymi i stowarzyszeniami zawodowymi,
  7. opiniowanie minimalnych wymagań programowych w zakresie kształcenia zawodowego architektów, inżynierów budownictwa lub urbanistów oraz wnioskowanie w tych sprawach,
  8. współdziałanie w doskonaleniu kwalifikacji zawodowych architektów, inżynierów budownictwa lub urbanistów,
  9. zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą samorządu zawodowego,
  10. prowadzenie postępowań w zakresie odpowiedzialności zawodowej i dyscyplinarnej członków samorządów zawodowych,
  11. opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących architektury, budownictwa lub zagospodarowania przestrzennego,
  12. organizowanie i prowadzenie instytucji samopomocowych oraz innych form pomocy materialnej członkom samorządów zawodowych,
  13. prowadzenie list członków samorządów zawodowych,
  14. realizacja zadań statutowych.

 

Ostatni punkt (nr 14) – pozwala Izbom na doprecyzowanie i rozwinięcie zadań ustawowych w ramach Statutu Izby.
Z punktu widzenia idei samorządu zawodowego, możliwość ukonstytuowania się organizacji poprzez opracowanie i przyjęcie Statutu – jest bardzo istotne. Pozwala na ukształtowanie (na bazie Ustawy) profilu i strategii działań w ramach wewnątrz Izbowych uzgodnień i przyjętych priorytetów.

Obowiązujący Statut, z niewielkimi korektami, funkcjonuje od początki istnienia Izby. Obecnie trwają przygotowania do jego nowelizacji. Jest to konieczne, ze względu na upływ czasu oraz doświadczenia zdobyte przez lata funkcjonowania Izby.

Jakie są zatem cele i zadania Izby? 
Jest to chyba najczęściej zadawane pytanie w dyskusjach o Izbie i jej misji. 
Podstawowe zadania reguluje Ustawa, jednakże o skuteczności i sensowności działań Izby, jako samorządu zawodowego architektów, decyduje jej wewnętrzna sprawność, standardy współdziałania oraz dobrze zdefiniowane priorytety.
Jednym z  istotnych celów Izby Architektów jest współdziałanie środowiska zawodowego architektów w ramach przyjętej struktury organizacyjnej oraz w warunkach określonych prawem. Ów aspekt współdziałania pozwala mieć nadzieję, że Izba może skutecznie działać na rzecz poprawy warunków pracy, eliminowania barier, zagrożeń itp.
Czy faktycznie, potrafimy w pełni wykorzystać ten potencjał? Wydaje się, że pomimo widocznych efektów, Izba ciągle uczy się trudnej sztuki współdziałania.
Izba działa w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu architekta, jednakże bezpośrednim celem Izby nie jest ochrona przestrzeni i architektury jako dobra publicznego. Cel ten Izba realizuje pośrednio. To jej członkowie, w ramach swoich uprawnień i przygotowania zawodowego biorą odpowiedzialność za kształtowanie środowiska kulturowego, architektury, przestrzeni publicznej.

Marek Tarko