Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.
Kraków, 6 września 2023 r.
OPINIA nr ZR 262
Zespołu Rzeczoznawców
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP
Treść pytania:
Uprzejmie prosimy o wyjaśnienie, jak należy obliczyć powierzchnię okien zgodnie z § 57 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225), w stosunku do powierzchni podłogi antresoli znajdującej się na poddaszu, dostępnej z pokoju dziennego mieszkania w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.
Większa część antresoli posiada sufit poziomy na wysokości 2,59 m od podłogi, sufit pochyły ma w najniższym miejscu 0,7 m. W dokumentacji projektowej przyjęto zgodnie z § 57 ust. 2 oraz § 72 ust. 1 WT, że pomieszczeniem na pobyt ludzi, ze względu na przeznaczenie budynku, jest pomieszczenie o wys. 2,5 m a przy stropie pochyłym nie mniej niż 1,9 m.
 |
 |
| Rzut antresoli | Przekrój poprzeczny przez antresolę |
Podstawy prawne:
[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami [wt] (t.j. Dz.U.2022.1225)
§ 57. 1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie – co najmniej 1:12.
§ 72. 1. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w po-niższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań:
|
Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania) |
Minimalna wysokość w świetle (m) |
|
1 |
2 |
|
Pokoje w budynkach mieszkalnych oraz sypialnie 1–4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego |
2,5 *) |
|
Pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych zagrodowych oraz pomieszczenia w budynkach rekreacji indywidualnej |
2,2 *) |
|
Pomieszczenia do pracy**), nauki i innych celów, w których nie występują czynniki a) nie więcej niż 4 osób b) więcej niż 4 osób |
2,5 3,0 |
|
Pomieszczenia jak wyżej, lecz usytuowane na antresoli, jeżeli nie występują czynniki |
2,2 |
|
Pomieszczenia do pracy**) i innych celów, w których występują czynniki uciążliwe lub |
3,3 |
|
Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, jak dyżurki, portiernie, kantory, kioski, |
2,2 *) |
|
Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi: a) jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia b) jeżeli występują czynniki szkodliwe dla zdrowia |
2,2 *) 2,5 |
*) Przy stropach pochyłych jest to wysokość średnia liczona między największą a najmniejszą wysokością pomieszczenia, lecz nie mniejszą niż 1,9 m.
Przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia.
**) Wymagania dotyczące minimalnej wysokości pomieszczeń w zakładach pracy określają przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy
Opinia Zespołu Rzeczoznawców przy MPOIA RP:
Zgodnie z treścią zawartą w § 57 Rozporządzenia, pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi powinny mieć zapewnione odpowiednie oświetlenie dzienne. Warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli – cyt: W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi [wynosi] co najmniej 1:8…
Na uwagę zasługuje zapis, który mówi o tym, że oświetlenie dzienne należy dostosować do – cyt: przeznaczenia, kształtu i wielkości pomieszczenia. Z kolei zgodnie z treścią § 72 Rozporządzenia, pokoje w budynkach mieszkalnych powinny mieć wysokość wynoszącą min. 2,5 m, przy czym przy stropach pochyłych przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia.
A zatem, obliczając minimalną powierzchnię okna (lub okien) konieczną do prawidłowego oświetlenia projektowanego pomieszczenia, należy przede wszystkim wyznaczyć tę część powierzchni podłogi badanego pomieszczenia (a co za tym idzie również jego kubatury), w której będą przebywać ludzie. W przypadku pomieszczeń z pochyłymi stropami – np. pokoi na poddaszu, ich wysokość jest zmienna i wynika m.in. z wysokości ścianki kolankowej. W sytuacji, gdy wysokość ścianki kolankowej wynosi np. 1 m, przestrzeni pokoju znajdującej się bezpośrednio przy tej ściance z przyczyn oczywistych nie uznaje się za przestrzeń, w której mogą przebywać ludzie. Zgodnie z § 72 Rozporządzenia przestrzeni pomieszczenia, której wysokość jest niższa niż 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia, a co za tym idzie nie zalicza się jej również do przestrzeni, w której mogą przebywać ludzie.
Innym przykładem, obrazującym zasadę właściwego obliczania powierzchni podłogi pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi ze względu na jego oświetlenie, może być duże pomieszczenie biurowe typu open space, w którym jedynie część jego przestrzeni przeznaczona jest na pobyt ludzi. Inne części pomieszczenia – niewydzielone stałymi przegrodami a stanowiące integralną przestrzeń z pozostałą jego częścią – mogą być przeznaczone np. na wewnętrzną komunikację, hol lub inną przestrzeń nieprzeznaczoną do pobytu ludzi (stałego lub czasowego).
Zdaniem autora niniejszej opinii, w omawianych powyżej przykładach – zgodnie z zasadą, iż – cyt: Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, a także biorąc pod uwagę, że zgodnie z § 72 Rozporządzenia przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia – przy obliczaniu powierzchni okien, należy uwzględnić jedynie tę część powierzchni danego pomieszczenia, której wysokość wynosi powyżej 1,9 m, a ponadto, która zgodnie z projektem, przeznaczona jest na pobyt ludzi.
W omawianym przypadku, do obliczenia minimalnej powierzchni okien należy uwzględnić jedynie tę część powierzchni antresoli, której wysokość przekracza 1,9 m. Na poniższych ilustracjach kolorem czerwonym zaznaczono część pomieszczenia o wysokości poniżej 1,9 m, której nie należy uwzględniać przy obliczeniu minimalnej powierzchni okien.
 |
 |
| Rzut antresoli z zaznaczoną częścią poniżej 1,9 m | Przekrój poprzeczny przez antresolę z zaznaczoną częścią poniżej 1,9 m |
(MK)
arch. Wojciech Dobrzański
Koordynator Zespołu Rzeczoznawców
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej IARP
arch. Marek Kaszyński
Przewodniczący Rady
Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP