Zespół Rzeczoznawców przedstawia swoją opinię

Czytaj więcej:

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 27 czerwca 2020 r.

OPINIA nr ZR 160

Zespołu Rzeczoznawców
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP

Treść pytania:

Proszę o informację czy przy określaniu odporności pożarowej budynku (chodzi tu o budynek IN, Q < 500 niski) należy łącznie taktować zapisy warunków technicznych od art. 207 z art. 5 prawa budowlanego, który odwołuje się do Europejskiej dyrektywy (dyrektywa w załączeniu)? 

„art. 5 Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1. spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, z późn. zm.),"  

Rzeczoznawca, u którego uzgadniam projekt twierdzi, iż nie można zastosować obniżenia klasy budynku (z D do E) zgodnie z art. 212–215 warunków technicznych z uwagi na odwołanie do dyrektywy i z uwagi na zapis w art. 207 warunków technicznych pkt 1) zachowanie nośności konstrukcji przez określony czas (gdzie ten określony czas musi zostać określony przez projektanta). 

Czy jest to nadinterpretacja przepisów, że należy odwoływać się do dyrektywy zał. nr I?  

Czy jeśli zastosuję się do zapisów art. 212 – 215 WT i obniżę klasę budynku do E – jest to hala przejazdowa dla tirów (w konstrukcji stalowej) przy zakładzie produkcyjnym, gdzie tir jest rozładowywany, przejeżdża, jest myty i na końcu jest załadowywany w puste plastikowe skrzynki – czy będzie to błąd w sztuce? Nadmienić muszę, że budynek jest „przyklejony" do części istniejącej a ścina przyległa zaprojektowana jest jako REI 60 – oddzielenia p.poż. 

Odpowiedź:

Odpowiadając na pierwszą część pytania należy stwierdzić, że KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ – tekst uchwalony w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe, w Rozdziale III, ustanawia źródła prawa polskiego i tak w Art. 87.1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Art. 88. 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

Art. 91.1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

USTAWA jest to akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym. W określonej przez Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ma rangę wyższą od zwykłych rozporządzeń. 

ROZPORZĄDZENIE – akt normatywny wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie stanowi jedno ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

Podstawą działań Unii Europejskiej są traktaty, przyjęte dobrowolnie i demokratycznie przez wszystkie państwa członkowskie. ROZPORZĄDZENIA UE jest wiążącym aktem prawnym, musi być stosowane w całości na całym obszarze UE. 

W ustawie prawo budowlane w Art. 5 zostało przywołane rozporządzenie UE w zakresie załącznika I, który wymienia PODSTAWOWE WYMAGANIA DOTYCZĄCE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH. W załączniku w pkt 2. Bezpieczeństwo pożarowe, ujęto wymagania dla obiektów budowlanych i tak: Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru:

1. nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas;
2. powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone;
3. rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone;
4. osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób;
5. uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

Wymienione punkty a) – e) z załącznika I rozporządzenia unijnego [6] odpowiadają punktom 1) – 5) z § 207 rozporządzenia warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki [3]. Nie ma różnicy pomiędzy przywołanymi dokumentami. 

W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 Dz.U.2019.1372 t.j. z dnia 24.07.2019 r. – ustawa o ochronie przeciwpożarowej [4]. W Art. 6.2. Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewnić jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. W Art. 6b. Projekt budowlany obiektu budowlanego istotnego ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem oraz projekt urządzenia przeciwpożarowego wymagają uzgodnienia z rzeczoznawcą pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zwanego dalej „uzgodnieniem”.

Aktem wykonawczym, przywołanym w ustawie o ochronie pożarowej, jest rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej Dz.U.2015.2117 [5], w którym jest zapis: § 5.1. – Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na: 1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej; 2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego; 

Zgodnie z zapisem ustawy autor dokumentacji projektowej budynku ponosi odpowiedzialność zawodową za przyjęte rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego poprzez spełnienie zapisów prawa.

Odnośnie pierwszej części pytania

Z podanej powyżej hierarchizacji prawa obowiązującego w Polsce należy stwierdzić, że ustawa prawo budowlane [2] jest aktem prawnym, nadrzędnym wobec rozporządzenia [3]. Zespół Rzeczoznawców stoi na stanowisku, że przywołanie ustawy w zapisach art.5 wraz z wymienionym w nim załącznikiem I rozporządzenia unijnego [6] nie można uznać za nadinterpretacje przepisów. Przywoływanie aktów prawnych nadrzędnych wobec rozporządzenia jest zgodne z konstytucją.

Odnośnie drugiej części pytania. 

Wymienione w warunkach technicznych wymagania pożarowe dla budynków w zakresie od § 212 do § 215 włącznie w [3], dopuszczają w budynku PM oraz IN niskim, zgodnie z tabelą przywołaną w § 212, możliwości obniżenia klasy odporności pożarowej z „D” na klasę „E”, w przypadku zastosowania w budynku stałych samoczynnych urządzeń wodnych, równocześnie dopuszczając przyjęcie klasy „E” dla budynku jednokondygnacyjnego – co zostało zapisane w § 214. 

W § 215 ustawodawca usankcjonował możliwość obniżenia klasy z „D” na „E” tylko dla budynków PM o jednej kondygnacji, gdy gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej budynku przekracza 500 MJ/m², pod warunkami tam zapisanymi. 

Z wymagań dotyczących klasy odporności pożarowej, określonych w § 212, zwolnione są budynki IN o kubaturze brutto do 1500 m³, co zostało zapisane w § 282.

(I.P.)

arch. Wojciech Dobrzański,
Koordynator Zespołu Rzeczoznawców
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej IARP