Kraków, 14 października 2021 r.
Opinia nr ZL-02
Zespołu ds. Legislacji
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP
Treść pytania:
- Chciałabym zwrócić się z zapytaniem dot. sposobu przeliczenia długości elewacji budynku dwusegmentowego, czyli posiadającego w części nadziemnej dwie zupełnie osobne bryły (segment „A” i „B”) i wspólny garaż podziemny z jedną pochylnią (aby dojechać do miejsc pod segmentem „B” trzeba przejechać przez część garażu pod segmentem „A”).
- Czy długość elewacji można w tym przypadku przeliczać wspólnie jako łączną długość zrzutowanych obydwu segmentów na płaszczyznę równoległą do danej elewacji każdego z segmentów tzn. jako „x” i „y” w załączonym schemacie rysunkowym?
- Czy bardziej poprawne jest podawanie długości elewacji osobno dla każdego z segmentów (tj. jako xA i yB w schemacie rysunkowym)?
- Długość elewacji ma posłużyć do sprawdzenia zgodności z MPZP który określa maksymalną długość elewacji budynku.
Podstawa prawna:
1) Ustawa Prawo budowlane t.j. z dnia 7 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) (zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11,
Dz.U. z 2020 r. poz. 471) [Pb]
2) Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 717)
t.j. z dnia 6 lutego 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 293)(zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086, Dz.U. z 2020 r. poz. 782,
Dz.U. z 2020 r. poz. 471)
3) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie tj. z dnia 8 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) (zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2351,
Dz.U. z 2020 r. poz. 1608) [WT]
Opinia Zespołu ds. Legislacji:
Brak jest w polskim prawie legalnej definicji elewacji. Kwestia prawidłowego ustalenia długości elewacji wymaga zatem odwołania się do definicji słownikowych.
Z definicji ustalonej w Słowniku Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl
„elewacja to
- zewnętrzna ściana budynku wraz z występującymi na niej elementami architektonicznymi
- rysunek architektoniczny stanowiący widok zewnętrznej strony budowli
- pot. zewnętrzna strona ściany budynku
(…)
Podobnie definiują to inne słowniki w tym Podręczny Słownik terminów o architekturze i sztuce autorstwa Elżbiety Sadowskiej, w którym elewacja to przede wszystkim „lico budynku (…)”
Należy zatem przyjąć, że elewacja w aspekcie architektonicznym i urbanistycznym to konstytutywny element budynku stanowiący o jego manifestacji w przestrzeni. Pojęcie obejmuje zatem fragment większej całości, ale jednocześnie uznaje element ten za na tyle wyartykułowany, iż stanowi osobną wartość, posiadającą konkretnie usytuowany gabaryt, w tym początek i koniec.
Nie sposób objąć pojęciem elewacji części odrębnych brył często o zupełnie odmiennym charakterze, a nawet oddalonych od siebie. W przypadku, gdyby były zwrócone w tym samym kierunku i były zorganizowane w jakimś porządku myśleć należy raczej o pierzei, która choć także posiada swoją geometrię, jest wyraźnie podzielona, a nawet we fragmentach dopuszcza utratę ciągłości swej struktury.
Istnieje oczywiście pokusa, aby elewację budynku rozpatrywać jako zrzutowanie bryły na płaszczyznę odniesienia. Wówczas zlanie się kilku brył jest postrzegane jako jeden twór. Jest to jednak percepcja wyłącznie płaska, wtórna w stosunku do rzeczywistego, przestrzennego oddziaływania obiektu na otoczenie. Definicja słownikowa odnotowała taką możliwość, ale jedynie w obszarze rysunku architektonicznego i dlatego jedynie w odniesieniu do płaskich odwzorowań powinna być brana pod uwagę.
Podstawą sporządzania Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego jest Ustawa o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z art. 1 Ustawy postępowania w sprawach ustalania zasad zagospodarowania i zabudowy terenów powinny za podstawę swych ustaleń przyjmować ład przestrzenny.
W uwarunkowaniach planistycznych nie chodzi zatem o abstrakcyjne sparametryzowanie bryły obiektu, ale o przestrzenne konsekwencje zapisów.
Na tej podstawie przyjąć należy, że wymagania w regulacjach planów miejscowych, a także przy ustaleniu warunków zabudowy odnośnie wielkości elewacji dotyczyć powinny poszczególnych brył w odbieranej przez obserwatora przestrzeni, oddziaływujących odrębnie pomimo ich podziemnego połączenia funkcjonalnego.
Opisana wyżej kardynalna zasada może być inaczej potraktowana w poszczególnych planach czy decyzjach WZ, ale wówczas odmienne rozumienie pojęcia „elewacja” powinno być jednoznacznie i wyczerpująco opisane.
Zgodnie z powyższym nie istnieją racjonalne przesłanki przemawiające za ustalaniem długości elewacji w przedmiotowej sprawie w inny sposób niż z odrębnym określeniem dla poszczególnych segmentów nadziemnych budynku.
(GL)
arch. Grzegorz Lechowicz
Koordynator Zespołu ds. Legislacji
przy Radzie Małopolskiej Okręgowej IARP