Zebranie Zespołu ds. Legislacji | Małopolska Okręgowa Izba Architektów

Szczegóły: INFORMACJE; opublikowano 2018-04-27

W dniu 25.04.2018 r. odbyło się pierwsze spotkanie Zespołu ds. Legislacji, działającego przy Radzie MPOIA RP V kadencji. W pierwszej części w obradach uczestniczyli, oprócz „legislatorów", także architekci z Zespołu Rzeczoznawców MPOIA RP. Zasadniczym tematem spotkania była analiza istniejących w systemie prawa inwestycyjnego pojęć, które stosowane są przy formułowaniu wymagań, jakim podlegać mają planowane struktury przestrzenne – w aspekcie urbanistycznym i architektonicznym.
Niestety większość z tych pojęć nie została w sposób precyzyjny zdefiniowana przepisami prawa, co znacząco utrudnia możliwość jednoznacznego odczytywania.

Ponieważ problemy wynikające z rozbieżnych interpretacji są bardzo często zgłaszane przez architektów do Rady MPOIA RP – konieczne staje się wypracowanie i przyjęcie spójnych wykładni oraz korekta niektórych przepisów. Praca nad tym zagadnieniem to pierwsze zadanie Zespołu ds. Legislacji MPOIA RP oraz Zespołu Rzeczoznawców MPOIA RP V kadencji.

Na wstępie sporządzona została lista najczęściej używanych takich pojęć, które albo są niedookreślone albo niespójne z innymi pojęciami systemu. Takimi są przede wszystkim:

obowiązująca linia zabudowy;
nieprzekraczalna linia zabudowy;
wysokość zabudowy;
wysokość górnej krawędzi elewacji frontowej, jej gzymsu lub attyki;
wysokość budynku;
powierzchnia biologicznie czynna;
teren biologicznie czynny.

Pojęciami tymi posługują się niżej wymienione przepisy prawa:

"linia zabudowy" (dot. planów miejscowych oraz decyzji ulicp i wz):

art. 15. ust. 2. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
art. 61. ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu;
§ 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach,

"obowiązująca linia zabudowy" (dot. decyzji ulicp i wz):

§ 4 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
Tabela 2 – Oznaczenia graficzne granic i linii regulacyjnych Polskiej Normy PN-B-01027, przywołanej w § 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

"maksymalna nieprzekraczalna linia zabudowy" (dot. decyzji ulicp i wz):

Tabela 2 – Oznaczenia graficzne granic i linii regulacyjnych Polskiej Normy PN-B-01027, przywołanej w § 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

"wysokość zabudowy" (dot. planów miejscowych oraz decyzji ulicp i wz):

art. 15. ust. 2. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
§ 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

"wysokość górnej krawędzi elewacji frontowej, jej gzymsu lub attyki" (dot. decyzji wz):

§ 7 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

"wysokość budynku" (dot. projektów budowlanych):

§ 6 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,

"powierzchnia biologicznie czynna" (dot. planów miejscowych oraz decyzji ulicp i wz):

art. 15. ust. 2. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
§ 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o
ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

"teren biologicznie czynny" (dot. projektów budowlanych):

§ 3 pkt 22 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Podczas dyskusji najwięcej czasu poświęcono zagadnieniom: "powierzchni biologicznie czynnej" oraz "terenowi biologicznie czynnemu" – mając na uwadze wieloaspektowe konsekwencje wprowadzania terenów zielonych oraz retencjonowania wód opadowych, przede wszystkim w miastach.

Po zbadaniu obowiązujących przepisów oraz przygotowywanych przez Ministerstwo projektów nowych aktów prawnych Zespół ds. Legislacji przyjął, że definicją, która ukazuje właściwy kierunek zmian – jest definicja "powierzchni biologicznie czynnej", zawarta w projekcie Kodeksu urbanistyczno-budowlanego z dnia 30 września 2016 r.

Według tej definicji (art. 2. pkt 35 KUB z 30.09.2016 r.) określenie "powierzchnia biologicznie czynna" oznacza:

100% terenu położonego poza zewnętrznym obrysem budynku i z gruntem zapewniającym naturalną wegetację roślin,
100% terenu pokrytego wodami powierzchniowymi,
20% powierzchni ogrodów wertykalnych umieszczonych na elewacjach obiektu budowlanego, o ile powierzchnia tego ogrodu jest nie mniejsza niż 10 m²,
w przypadku tarasów i stropodachów, o ile ich zwarta powierzchnia pokryta substratem jest nie mniejsza niż 10 m²:
– 70% powierzchni zapewniającej wegetację drzew i krzewów, w przypadku miąższości substratu nie mniejszej niż 80 cm,
– 50% powierzchni zapewniającej wegetację krzewów, w przypadku miąższości substratu od 40 do 80 cm,
– 30% powierzchni zapewniającej naturalną wegetację, w przypadku miąższości substratu od 20 do 40 cm,
– 20% powierzchni zapewniającej naturalną wegetację, w przypadku miąższości substratu do 20 cm;

Na tle ww. definicji, jej późniejsza wersja, proponowana w KUB z dnia 23 listopada 2017 r., może być odczytywana jako realnie ograniczająca wprowadzanie terenów zielonych, ponieważ za "powierzchnię biologicznie czynną" przyjmuje także powierzchnię umożliwiającą tylko retencję wód opadowych, a taką retencję umożliwia szczelna nawierzchnia z odprowadzeniem wód do zbiornika.

(w KUB z 23.11.2017 r. w art. 2 pkt 26 – za "powierzchnię biologicznie czynną" przyjęto "powierzchnię umożliwiającą naturalną wegetację roślin lub retencję wód opadowych oraz powierzchnię pokrytą wodami powierzchniowymi")
Natomiast rozważając różnego rodzaju współczesne technologie stosowane na "terenach zielonych" Zespół ds. Legislacji uznał, że w sytuacji wprowadzenia stanowisk postojowych na działkach z zabudową jednorodzinną, zagrodową i rekreacji indywidualnej – należałoby uznawać takie stanowiska postojowe za stanowiące "powierzchnię biologicznie czynną" – w sytuacji, w której ich powierzchnia umożliwia naturalną wegetację roślin oraz retencję wód opadowych – a teren wzmocniony jest np. geokratą.

Szczegółową analizę pojęć innych niż "powierzchnia biologicznie czynna" oraz "teren biologicznie czynny" – Zespół podejmie na kolejnych spotkaniach. Oprócz kwestii dotyczących: obowiązującej linii zabudowy, nieprzekraczalnej linii zabudowy, wysokości zabudowy, wysokości górnej krawędzi elewacji frontowej, jej gzymsu lub attyki, wysokości budynku, powierzchni biologicznie czynnej, terenu biologicznie czynnego – za istotną uznano potrzebę przeanalizowania definicji zamieszczonych w art. 2. ministerialnego projektu Kodeksu urbanistyczno-budowlanego z 23 listopada 2017 r. – w tym przede wszystkim niżej wymienione.

Według KUB z 23 listopada 2017 r. – art. 2. użyte w Kodeksie określenia oznaczają:

28) „powierzchnia kondygnacji” – powierzchnię zewnętrznego obrysu kondygnacji budynku mierzoną w poziomie posadzki z wyłączeniem elementów wystających nieznacznie poza zasadniczy obrys obiektu budowlanego takich jak schody, rampy, okapy, gzymsy, daszki oraz zewnętrznych urządzeń budowlanych; do powierzchni kondygnacji zalicza się ganek, balkon, taras i loggię, które są całkowicie przekryte i wydzielone z przestrzeni na pełnej wysokości;

29) „powierzchnia zabudowy” – powierzchnię stanowiącą rzut prostokątny zewnętrznego obrysu obiektu budowlanego, bez urządzeń budowlanych, na płaszczyznę poziomą tworzący największe pole powierzchni, przy czym:

w przypadku obiektów budowlanych posiadających ruchome elementy konstrukcyjne, w tym ruchome ściany zewnętrzne, jako powierzchnię zabudowy przyjmuje się największą możliwą do uzyskania powierzchnię,
do powierzchni zabudowy nie wlicza się elementów wystających nieznacznie poza zasadniczy obrys obiektu budowlanego takich jak schody, rampa, okap, gzyms, daszek,
do powierzchni zabudowy budynku wlicza się ganek, balkon, taras oraz loggię,
do powierzchni zabudowy budynku nie wlicza się kondygnacji podziemnych całkowicie zagłębionych poniżej poziomu terenu, jeżeli budynek posiada kondygnację nadziemną;

45) „wskaźnik intensywności zabudowy budynków” – stosunek sumy powierzchni całkowitej budynków do powierzchni terenu inwestycji;

48) „wysokość” – różnicę rzędnych:

w przypadku budynków – poziomu terenu przy najniżej położonym punkcie na zewnętrznym obrysie części nadziemnej budynku oraz najwyżej położonego punktu, z wyłączeniem anten nadawczych, antenowych konstrukcji wsporczych, urządzeń budowlanych, kominów, maszynowni dźwigów i innych elementów nieznacznie wystających ponad zasadniczą bryłę budynku,
w przypadku budowli – poziomu terenu przy najniżej położonym naziemnym elemencie konstrukcyjnym oraz najwyżej położonego punktu, z wyłączeniem anten nadawczych, urządzeń budowlanych i innych elementów nieznacznie wystających ponad zasadniczą bryłę budowli; w przypadku budowli z ruchomymi elementami technicznymi wysokość mierzy się do najwyższego punktu położenia tych elementów

– obliczaną z pominięciem nasypów projektowanych albo wykonywanych w związku z
inwestycją;

49) „wysokość całkowita” – różnicę pomiędzy poziomem najniżej zlokalizowanej kondygnacji lub najniżej zlokalizowanego punktu obiektu budowlanego bez uwzględnienia elementów posadowienia, w szczególności: ław fundamentowych, stop fundamentowych, płyt fundamentowych, pali fundamentowych, a poziomem najwyżej położonego punktu na tym obiekcie budowlanym z uwzględnieniem anten nadawczych, antenowych konstrukcji wsporczych, urządzeń budowlanych, kominów, maszynowni dźwigów i innych elementów obiektu budowlanego; w przypadku budowli z ruchomymi elementami technicznymi wysokość mierzy się do najwyższego punktu położenia tych elementów;

Po wstępnej analizie kwestii ustalania wysokości obiektów budowlanych – Zespół przyjął, że należy wprowadzić dwie zasady liczenia tej wysokości – jedną z uwagi na potrzeby urbanistyczne, drugą z uwagi na zagadnienia techniczne (w tym pożarowe) obiektów.

Drugim kluczowym zagadnieniem, stanowiącym temat spotkania Zespołu – były stosowane w urzędach procedury, które oparte są o rozbieżne interpretacje przepisów prawa. Jako przykład omówiono problematykę zjazdów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na "zjazdy", które nie są zjazdami z dróg publicznych (tj. "zjazdy" z dróg wewnętrznych, w tym własności gminnej). Postulowane jest opracowanie modelowych procedur, które mogą być rekomendowanie przez MPOIA RP.

Spotkanie zakończyła dyskusja nad różnymi propozycjami zmian § 13 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w kontekście prac Komisji ds. Legislacji działającej przy Krajowej Radzie Izby Architektów RP.

Bożena Nieroda
27.04.2018 r.